Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει με αφορμή τις εξαγγελίες της ΔΕΗ για το πλάνο ανάπτυξης της Δυτικής Μακεδονίας, που όπως ανέφερε και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης “πατάει” σε δύο πυλώνες
“Ο πρώτος πυλώνας είναι η μαζική παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, αλλά ταυτόχρονα και έργα αποθήκευσης ενέργειας, αλλά και κάποια έργα παραγωγής ενέργειας από συμβατικές πηγές” και ο δεύτερος, όπως ανέφερε, είναι τα “data centers, οι επενδύσεις του μέλλοντος. Είναι εκείνες οι υποδομές οι οποίες επεξεργάζονται τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και όλες τις αναζητήσεις τις οποίες κάνουμε από το κινητό μας κάθε φορά που θέλουμε να αξιοποιήσουμε τα εργαλεία και τις εφαρμογές της.
Με βάση, δε, όσα είπε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Γιώργος Στάσσης για το επενδυτικό πρόγραμμα της τάξης των 5,8 δισεκ. ευρώ., που υπό προϋποθέσεις θα μπορούσαν να φτάσουν και τα 12 δισ. αναμένεται μεγάλη τόνωση της αγοράς εργασίας. “Οι επενδύσεις αυτές θα χρηματοδοτήσουν δεκάδες διαφορετικά projects, από ΑΠΕ και αποθήκευση ενέργειας μέχρι νέες μονάδες παραγωγής ενέργειας, αποκαταστάσεις εδαφών, δίκτυα ενέργειας και οπτικών ινών και κυρίως του data center”’.
Με βάση τον κ. Στάσση, το επενδυτικό πλάνο της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία θα μπορούσε να δημιουργήσει έως και 20.000 άμεσες θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή των έργων και 2.000 άμεσες θέσεις εργασίας κατά τη λειτουργία.
«Αλλάζουμε τις προοπτικές της περιοχής. Κατασκευάζουμε ξανά μαζί με τους επαγγελματίες της Δυτικής Μακεδονίας. Νέοι καταρτισμένοι άνθρωποι, που κατά κύριο λόγο απασχολούνται στους τεχνολογικούς κλάδους θα έρθουν να ζήσουν εδώ. Η νέα γενιά της περιοχής δε θα χρειάζεται μα φεύγει για να βρει δουλειά. Αλλάζουμε την εικόνα της περιοχής. Τη θέση του μαύρου του λιγνίτη παίρνει το πράσινο των αποκαταστάσεων και το μπλε των λιμνών. Αλλάζουμε τον αέρα της περιοχής. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σχεδόν θα μηδενιστούν» ανέφερε ο κ. Στάσσης,
Όμως είναι έτσι, άραγε; Ήδη, διεθνώς αναπτύσσεται ένας έντονος προβληματισμός για το θέμα, ειδικά, στην πρωταθλήτρια των Data Centers, την Ιρλανδία, όπου βλέπουν, οι εν λόγω υποδομές να “συνιστούν’ μονοκαλλιέργεια αλλά και να επιβαρύνουν ενεργειακά και περιβαλλοντικά τη χώρα, καθώς, με βάση όσα έχει αναφέρει η βρετανική εφημερίδα The Guardian, τα κέντρα αυτά χρησιμοποιούν περισσότερη ενέργεια από όση όλες οι αστικές κατοικίες αθροιστικά της χώρας, διακυβεύοντας την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Συγκεκριμένα, ο διογκούμενος αριθμός των κέντρων δεδομένων το 2023 έκανε χρήση του 21% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας, ήτοι αυξήθηκε κατά ένα πέμπτο συγκριτικά με την ποσότητα του 2022, σύμφωνα με την Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία της Ιρλανδίας. Πρώτη χρονιά, μάλιστα, το 2023, τα data centers, που στηρίζουν την Ιρλανδία ως διεθνή κόμβο υψηλής τεχνολογίας, υπερέβησαν σε ζήτηση ενέργειας εκείνη των σπιτιών. Τα τελευταία κατανάλωσαν το 18% της συνολικής ισχύος του εθνικού δικτύου το 2023. Όπως επισημαίνει στο δημοσίευμά του ο Guardian, η άνθηση της Ιρλανδίας ως βάσης, που φιλοξενεί τις εταιρείες τεχνολογίας και τα κέντρα δεδομένων τους, τροφοδοτείται χάρις στην πολιτική των χαμηλών φορολογικών συντελεστών επί των εταιρικών κερδών. Ο καθηγητής Πολ Ντιν, υψηλόβαθμος ερευνητής στο πανεπιστημιακό Κολέγιο Κορκ, είχε αναφέρει στην εφημερίδα Irish Examiner: «Αν είχαμε ήδη πολλές υποδομές για την παραγωγή ηλιακής και αιολικής ενέργειας, η κατανάλωση των κέντρων δεδομένων δεν θα συνιστούσε πρόβλημα. Εντούτοις, παραμένουμε ακόμα εξαρτημένοι από τα ορυκτά καύσιμα. Πρέπει να δημιουργήσουμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πολύ γρήγορα. Είμαστε καλοί στην ταχεία ανέγερση μεγάλων κέντρων δεδομένων αλλά όχι τόσο καλοί στην κατασκευή υποδομών ήπιων πηγών ενέργειας». Το 2023 η Ιρλανδία βασιζόταν στα ορυκτά καύσιμα για άνω του 50% της ηλεκτρικής της ενέργειας (κυρίως με χρήση φυσικού αερίου, γαιάνθρακα, τύρφης ή πετρελαίου).Όπως αναφέρεται, η αιολική αποτελούσε το 34,6% της ηλεκτροπαραγωγής έναντι του 1,2% της ηλιακής.
Η έλλειψη υποδομών
Βέβαια, η κατάσταση στην Ελλάδα είναι διαφορετική μια και φαίνεται ότι θα υπάρχει, ειδικά στη Δ. Μακεδονία περίσσεια πράσινης ενέργειας, αν και βέβαια, το θέμα της στοχαστικότητας θα πρέπει, κάπως, να αντιμετωπιστεί, μια και δεν νοείται “μπλακ άουτ” ή πτώση τάσης σε τέτοιες υποδομές.
Πέρα από τα καθαρά ενεργειακά, υπάρχει και ο προβληματισμός για το κατά πόσο αυτές οι επενδύσεις θα καταστήσουν τη Δ. Μακεδονία, πόλο έλξης επιχειρήσεων, πέριξ των Data Centers. Τα πληθυσμιακά δεδομένα, ήδη, στην Δυτική Μακεδονία είναι άκρως αποθαρρυντικά, ενώ οι ελλείψεις σε βασικές υποδομές, όπως νοσοκομεία και σχολεία, ή δίκτυα μεταφορών, θα πρέπει άμεσα να καλυφθούν, ώστε να “τρέξει” μια προσπάθεια αλλαγής μοντέλου. αυτή, ούτως ή άλλως θα απαιτήσει χρόνο. Κι αυτό την ώρα που η χώρα, είναι προφανές, ότι θα πρέπει παράλληλα να διασφαλίσει ασφάλεια εφοδιασμού, με αλλαγή παραγωγικού μοντέλου, με στήριξη του πρωτογενούς και της βιομηχανίας, όπως επανειλημμένα αναφέρεται από επίσημα χείλη.
Πάντως, με βάση όσα είπε ο κ. Αλέξανδρος Μπεχράκης, Διευθύνων Σύμβουλος της Digital Realty στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της δεύτερης ημέρας του 6ου Power & Gas Forum, θα πρέπει γύρω από τα Data Centers να υπάρχουν “παράλληλα” οικοσυστήματα, που προς ώρας δεν υπάρχουν, ειδικά, στη Δ. Μακεδονία. Όπως είπε, τα Data Centers πρέπει να είναι κοντά στους τελικούς χρήστες, όπως συμβαίνει και σε άλλες πόλεις της Ευρώπης. Βέβαια, υπάρχουν και άλλα Data Centers, ειδικά αυτά μεγάλης κλίμακας, όπως αυτά της ΔΕΗ για τη Δ. Μακεδονία, που δεν απαιτούν γειτνίαση με ψηφιακές εταιρείες, όμως, ακόμη κι αυτά επικουρικά, μόνο, θα μπορέσουν να στηρίξουν την απασχόληση, που θα πρέπει να βασιστεί στην παραγωγή.
Στο ίδιο συνέδριο, δε, και ο κ. Κωνσταντίνος Τσιρέκης, Διευθυντής Στρατηγικής και Σχεδιασμού Ανάπτυξης Συστήματος του ΑΔΜΗΕ επεσήμανε ότι η ανάπτυξη των data center αποτελεί μια πρόκληση για τους διαχειριστές, η οποία προκύπτει από το γεγονός ότι οι ηλεκτρικές τους καταναλώσεις παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Αποτελούν ιδιαίτερα απαιτητικά φορτία και συγχρόνως είναι μια κρίσιμη υποδομή όπου η απώλεια ηλεκτρικής τροφοδοσίας ενέχει πολλούς κινδύνους ακόμη και εθνικής ασφάλειας. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό των data centers είναι ότι τα φορτία συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένες περιοχές όπου εκδηλώνεται το επενδυτικό ενδιαφέρον, κυρίως πέριξ της Αττικής όπου το δίκτυο δεν μπορεί να σηκώσει αυτές τις καταναλώσεις καθώς είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένο με την τροφοδότηση υψηλών καταναλώσεων. Ως εκ τούτου απαιτείται σχεδιασμός και κατασκευή νέων δικτύων, όπως σημείωσε.
www.energia.gr